Dengue (knokkelkoorts)

Hoe loop je dengue op?

Het dengue-virus wordt overgebracht door de steek van een muskiet (“tijgermug”). Deze muskiet broedt in ‘waterreservoirs’ van bijvoorbeeld oude autobanden, blikken, emmers en bloemvazen; veelal spullen in een huiselijke omgeving. De dengue mug is alleen overdag actief, vooral in de ochtend- en avonduren.

Waar komt het voor?

De gebieden waar dengue het meest voorkomt zijn het tropische deel van Azië, de eilanden in de Stille Zuidzee, de Caribische eilanden, Midden- en Zuid-Amerika en Afrika. Ook zijn er gevallen gemeld in Mexico, Zuid-Texas en Noordoost-Australië. Het risico is het grootst in sterk verstedelijkte gebieden en minder groot in plattelandsgebieden. Epidemieën van dengue treden bovendien vooral op tijdens en in de weken na de regenseizoenen.

Wat zijn de verschijnselen?

Dengue lijkt op de griep, waarbij vooral de (hoge) koorts op de voorgrond staat. De ziekte heeft verder een korte incubatietijd (dat is de tijd tussen de steek van de besmette muskiet en de eerste symptomen). Het duurt gemiddeld 5 tot 7 dagen na de steek totdat je symptomen krijgt.

De symptomen zijn vooral:

• plotselinge, snel oplopende koorts (tot 40 °C of hoger), vaak beginnend met koude rillingen
• hoofdpijn en pijn achter de ogen (‘retro-orbitale pijn’)
• spier-, bot- en gewrichtspijnen
• na enige dagen: misselijkheid en braken, keelpijn, hoesten, huiduitslag
• in de meeste gevallen is het verloop niet ernstig en gaat het na een dag of zeven over
• sommige mensen houden nog weken tot maanden last van vermoeidheid

Hoe voorkom je dengue?

Uiteraard is het voorkomen van muggenbeten het belangrijkst, met name in de vroege ochtend en namiddag wanneer Aedes-muggen actief zijn. Draag bedekkende kleding en gebruik een muggenwerend middel op basis van DEET.

Vaccin tegen dengue

Sinds april 2023 is er een vaccin (Qdenga) beschikbaar tegen dengue. Dit vaccin beschermt voor ongeveer 80% tegen dengue, maar is vooral effectief voor mensen die eerder besmet zijn geweest met dit virus. Een éérste besmetting verloopt vaak namelijk vrij mild, terwijl een tweede kan leiden tot ernstige ziekte. Een vaccinatie voorkomt in 95% van de besmettingen een ziekenhuisopname.

Hoeveel vaccinaties zijn er nodig?

Een vaccinatieserie bestaat uit 2 vaccinaties met een interval van 3 maanden. Tussen de twee vaccinaties mag niet naar een bestemming gereisd worden waar het risico op een denguebesmetting hoog is. Het is dus erg belangrijk om ruim 3 maanden voor vertrek met de vaccinatieserie te starten. Als je al eens dengue hebt doorgemaakt én daarvan schriftelijk bewijs kunt tonen tijdens het consult, is het in sommige gevallen wel toegestaan om naar  een dengue-risicogebied te reizen na de eerste vaccinatie. De serie moet dan na de reis nog wel worden afgemaakt.

Wie komen er niet in aanmerking voor een vaccinatie met Qdenga?

Naar aanleiding van onderzoek naar Qdenga, worden de volgende groepen niet ingeënt met dit vaccin:

• Kinderen onder de 4 jaar
• Zwangeren
• Vrouwen die borstvoeding geven
• Mensen met een immuundeficiëntie (afweerstoornis)

Hoe lang beschermt een vaccinatie tegen dengue?

Het vaccin (Qdenga) is pas kort op de markt (april 2023). Het is daarom (nog) niet bekend hoe lang het vaccin beschermt.

Over het algemeen is het volgende advies van kracht: voorkom dengue, dat is beter dan genezen. De dengue-muskiet is de hele dag actief, maar steekt vooral in de ochtenduren na zonsopgang en in de namiddaguren voor zonsondergang. Bekijk alle insectenwerende maatregelen, zo ga je goed voorbereid op reis.